สำนักงานอัยการจังหวัดอุบลราชธานี

ประวัติความเป็นมาของสำนักงานอัยการจังหวัดอุบลราชธานี

                ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช บ้านเมืองค่อนข้างสงบ ก็ทรงมีนโยบายที่จะจัดตั้งเมืองให้มากขึ้น ทั้งนี้เพื่อเป็นการรวบรวมไพร่พลให้เป็นปึกแผ่นเพื่อความสงบสุข จึงทรงโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งให้พระปทุมสุรราชเป็นพระประทุมวรราชสุริยวงศ์ ครองเมืองอุบลราชธานี พร้อมกับยกฐานะบ้านห้วยแจระแมขึ้นเป็นเมืองอุบลราชธานี เมื่อวันจันทร์แรม ๑๓ ค่ำ เดือน ๘ จุลศักราช ๑๑๕๔ (พ.ศ. ๒๓๓๕) ต่อมาปี พ.ศ. ๒๔๔๐ (ร.ศ. ๑๑๖) ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตราพระราชบัญญัติลักษณะปกครองท้องที่รัตนโกสินทร์ศก ๑๑๖ กรมหลวงสรรพสิทธิประสงค์ทรงจัดลักษณะกาปกครองให้เป็นไปตามพระราชบัญญัติลักษณะปกครองท้องที่ ร.ศ. ๑๑๖ โดยการตั้งทำเนียบข้าราชการมณฑลลาวกาวใหม่ เพื่อให้เหมือนกับทำเนียบข้าราชการมณฑลชั้นอื่น ๆ คือ โปรดให้ยกเลิกตำแหน่งเจ้าเมือง อุปฮาด ราชวงศ์ และราชบุตรและให้เรียกตำแหน่งใหม่ คือ เจ้าเมือง เรียกว่า ผู้ว่าราชการเมือง อุปฮาด เรียกว่า ปลัดเมือง ราชวงศ์ เรียกว่า ยกกระบัตรเมือง และราชบุตร เรียกว่า ผู้ช่วยราชการเมือง สำหรับเมืองอุบลราชธานี มีทำเนียบข้าราชการในปี พ.ศ. ๒๔๔๐ ที่สำคัญ ๔ ตำแหน่ง คือ

               ๑. ท้าวโพธิสาร (เสือ ณ อุบล) เป็นพระอุบลเดชประชารักษ์ ผู้ว่าราชการเมือง                                                                                

               ๒. ท้าวไชยกุมาร (กุคำ สุวรรณกูฏ) เป็นพระอุบลศักดิ์ประชาบาล ยกกระบัตรเมือง                                                                            

               ๓. ท้าวสิทธิสาร (บุญชู พรหมวงศานนท์) เป็นพระอุบลการประชานิตย์ ปลัดเมือง                                                                

               ๔. ท้าวบุญเพ็ง บุตโรบล เป็นพระอุบลกิจประชากร ผู้ช่วยราชการเมือง

                เดิมศาลากลางจังหวัดอุบลราชธานี สร้างเมื่อปี พ.ศ. ๒๔๖๑ ในสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวฯ บนที่ดินที่พระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมหลวงสรรพสิทธิประสงค์ ข้าหลวงต่างพระองค์พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวฯ สำเร็จราชการมณฑลลาวกาว (มณฑลอีสาน) ประทับ ณ เมืองอุบลราชธานี ได้ทรงขอมาจากทายาทของราชบุตร (สุ่ย บุตรโลบล) คือ หม่อมเจียงคำ ชุมพล ณ อยุธยา (ในพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมหลวงสรรพสิทธิประสงค์) เพื่อให้เป็นที่สาธารณประโยชน์สำหรับก่อสร้างสถานที่ราชการ

                ลักษณะอาคาร เป็นตึกชั้นเดียวยกพื้นสูง ตัวอาคารก่ออฐิ ฉาบปนู หลัง คาทรงปั้นหยา แผนผัง อาคารเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าหันหน้าไปทางทิศเหนือ ภายในอาคารประกอบด้วยห้องโถงใหญ่อยู่ตรงกลาง มีระเบียงทางเดิน และห้องขนาดเล็ก อยู่โดยรอบ เหนือ กรอบประตูและหัวเสารับชายคาที่ระเบียงประดับด้วยไม้ฉลุลายพันธุ์พฤกษา

                ต่อมาเมื่อบ้านเมืองเติบโตขึ้นอาคารศาลากลางหลังนี้มีสภาพคับแคบไม่เพียงพอกับหน่วยงานราชการที่เพิ่มขึ้น จึงได้สร้างอาคารศาลากลางหลังใหม่ทางด้านตะวันตกของทุ่งศรีเมือง เมื่อ พ.ศ.2511 ส่วนอาคารศาลากลางหลังเก่าได้ใช้เป็นสำนักงานของหน่วยราชการต่าง ๆ มาโดยตลอด

                สำหรับศาลจังหวัดอุบลราชธานีได้เปิดใช้ปฏิบัติราชการในปี พ.ศ. ๒๔๖๑ มีเขตอำนาจพิจารณาพิพากษาตลอดท้องที่จังหวัดอุบลราชธานีแต่ต่อมาได้มีการประกาศใช้พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลจังหวัดที่อำเภอยโสธร จังหวัดอุบลราชธานี พุทธศักราช ๒๔๘๐ พระราชกฤษฎีกากำหนดจำนวนเขตอำนาจและวันเปิดทำการของศาลแขวงในบางจังหวัด พ.ศ.๒๕๐๐ พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลคดีเด็กและเยาวชนจังหวัดอุบลราชธานี พ.ศ.๒๕๒๓ พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลจังหวัดที่อำเภออำนาจเจริญ จังหวัดอุบลราชธานี พ.ศ.๒๕๒๕ พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลจังหวัดที่อำเภอเดชอุดม จังหวัดอุบลราชธานี พ.ศ.๒๕๓๘ พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตอำนาจศาลแขวงอุบลราชธานี พ.ศ.๒๕๓๗ และพระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตอำนาจศาลแขวงอุบลราชธานี พ.ศ.๒๕๔๗ ประกอบกับได้มีการประกาศใช้พระราชบัญญัติให้ใช้พระธรรมนูญศาลยุติธรรม พ.ศ.๒๕๔๓รวมทั้งพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลชำนัญพิเศษหลายศาล ทำให้ปัจจุบันศาลจังหวัดอุบลราชธานี มีเขตอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีแพ่งและคดีอาญาทั้งปวง ยกเว้นคดีที่อยู่ในเขตอำนาจพิจารณาพิพากษาของศาลแขวงอุบลราชธานี ศาลเยาวชนและครอบครัวจังหวัดอุบลราชธานี รวมทั้งศาลชำนัญพิเศษต่าง ๆโดยมีเขตครอบคลุมท้องที่ ๑๕ อำเภอ ๓ กิ่งอำเภอ คือ อำเภอเมืองอุบลราชธานี อำเภอวารินชำราบ อำเภอม่วงสามสิบ อำเภอเขื่องใน อำเภอตระการพืชผล อำเภอพิบูลมังสาหาร อำเภอโขงเจียม อำเภอสำโรง อำเภอสิรินธร อำเภอกุดข้าวปุ้น อำเภอเขมราฐ อำเภอโพธิ์ไทรอำเภอดอนมดแดง อำเภอศรีเมืองใหม่ อำเภอตาลสุม กิ่งอำเภอนาตาล กิ่งอำเภอสว่างวีระวงศ์ และกิ่งอำเภอเหล่าเสือโก้ก

                 ภายหลังจากที่ได้มีการก่อสร้างอาคารศาลากลางจังหวัดอุบลราชธานีหลังใหม่ขึ้นแล้ว สำนักงานอัยการจังหวัดอุบลราชธานี, สำนักงานอัยการคดีศาลแขวงอุบลราชธานี, สำนักงานอัยการคดีเยาวชนและครองครัวจังหวัดอุบลราชธานี และสำนักงานคุ้มครองสิทธิและช่วยเหลือทางกฎหมายแก่ประชาชน (สคช.) จังหวัดอุบลราชธานี ซึ่งเปิดใช้ปฏิบัติราชการตามเขตอำนาจหน้าที่ของศาล ได้เข้าไปใช้อาคารศาลากลางจังหวัดอุบลราชธานีหลังใหม่ บริเวณชั้นล่าง ปีกทางด้านทิศเหนือ เป็นที่ตั้งของสำนักงานอัยการฯ ซึ่งสภาพโดยทั่วไปค่อนข้างเล็ก คับแคบและแออัด ไม่เพียงพอสำหรับการปฏิบัติงานและการเก็บรักษาเอกสาร พัสดุและครุภัณฑ์ต่างๆ

การก่อสร้างอาคารหลังใหม่

                           ต่อมา พ.ศ. ๒๕๔๘ สำนักงานอัยการสูงสุด ได้จัดสรรงบประมาณ ให้ทำการก่อสร้างอาคารสำนักงานจังหวัดอุบลราชธานีหลังใหม่ โดยดำเนินการก่อสร้างในบริเวณที่ดินราชพัสดุซึ่งแต่เดิมเป็นบริเวณบ้านพักข้าราชการอัยการจังหวัดอุบลราชธานีและบ้านพักสำนักงานคลังจังหวัดอุบลราชธานี ถนนศรีณรงค์ เยื้องสำนักงานเทศบาลนครอุบลราชธานี ตำบลในเมืองอำเภอเมืองอุบลราชธานี จังหวัดอุบลราชธานี รายละเอียดดังนี้
                           ๑. ค่าก่อสร้าง จัดสรรจากงบประมาณปี พ.ศ. ๒๕๔๘ งบลงทุน ที่ดิน/สิ่งก่อสร้าง จำนวน ๘๕,๙๘๕,๐๐๐ บาท มีรายละเอียดการก่อสร้าง ดังนี้
                               ๑.๑ อาคารสำนักงานพร้อมผังบริเวณ จำนวน ๗๕,๘๖๔,๕๖๕.๕๐ บาท
                               ๑.๒ บ้านพักคลังจังหวัด จำนวน ๘,๓๓๑,๙๔๖.๕๐ บาท (ก่อสร้างทดแทนกรณีแลกเปลี่ยนที่ดินบางส่วนซึ่งเป็นสถานที่ก่อสร้างอาคารสำนักงานอัยการจังหวัดอุบลราชธานี)
                               ๑.๓ บ้านพักอัยการจังหวัด จำนวน ๑ หลัง จำนวน ๑,๗๘๘,๔๘๘ บาท

                        ๒. พื้นที่ก่อสร้าง
                              ๒.๑ อาคารสำนักงานอัยการจังหวัดอุบลราชธานี ที่ราชพัสดุ เลขที่ อบ.๑๘๕๗/๒๕๔๗ตำบลในเมือง อำเภอเมืองอุบลราชธานี จังหวัดอุบลราชธานี เนื้อที่ ๒-๓-๕๗.๓/๒๐ ไร่
                              ๒.๒ บ้านพักอัยการจังหวัด ที่ราชพัสดุ เลขที่ อบ.๑/๒๕๔๖ ตำบลในเมือง อำเภอเมืองอุบลราชธานีจังหวัดอุบลราชธานี เนื้อที่ ๔ ไร่
                        ๓. ผู้รับจ้างก่อสร้าง ได้แก่ ห้างหุ้นส่วนจำกัด ส.บุรินทร์การช่าง ทำสัญญาจ้าง เลขที่ ๒๒๐/๒๕๕๐ ลงวันที่ ๒๓มีนาคม ๒๕๕๐ วงเงินก่อสร้าง จำนวน ๘๕,๙๘๕,๐๐๐บาท เริ่มงานก่อสร้างวันที่ ๑ พฤษภาคม พ.ศ.๒๕๕๐โดยในขณะนั้น นายประพัฒน์พงศ์ สุคนธ์ ดำรงตำแหน่งอัยการจังหวัดอุบลราชธานีเป็นผู้ดูแลการก่อสร้างและต่อมานายกุลธนิต มงคลสวัสดิ์ อัยการจังหวัดอุบลราชธานี ได้เข้ามารับตำแหน่งอัยการจังหวัดเข้าดูแลการก่อสร้างจนการ ก่อสร่างแล้วเสร็จและรับมอบงานงวดสุดท้ายวันที่ ๑๓ กรกฎาคม ๒๕๕๒ และได้ย้ายเข้ามาใช้สถานที่อาคารหลังใหม่ในการปฏิบัติราชการเมื่อวันที่ ๒๗ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๕๒

                        ๔. อาคารสำนักงานอัยการจังหวัดอุบลราชธานี เป็นอาคารตึกสูง ๖ ชั้น ใช้เป็นที่ปฏิบัติงานของสำนักงานอัยการจังหวัดอุบลราชธานี, สำนักงานอัยการคดีศาลแขวงอุบลราชธานี, สำนักงานอัยการคดีเยาวชนและครอบครัวจังหวัดอุบลราชธานี อัยการศาลสูงจังหวัดอุบลราชธานี และสำนักงานคุ้มครองสิทธิและช่วยเหลือทางกฎหมายแก่ประชาชน (สคช.) จังหวัดอุบลราชธานี