<<<<<<<<< สำนักงานอัยการจังหวัดบึงกาฬ >>>>>>>>>

 อำนาจและหน้าที่ของพนักงานอัยการผู้รับผิดชอบดำเนินการไกล่เกลี่ยและประนอมข้อพิพาท

           ตามระเบียบสำนักงานอัยการสูงสุดว่าด้วยการไกล่เกลี่ยและประนอมข้อพิพาทคดีอาญาในชั้นพนักงานอัยการ พ.ศ. 2555 ข้อ 6 และ ข้อ 7  กำหนดอำนาจและหน้าที่ของพนักงานอัยการผู้รับผิดชอบดำเนินการไกล่เกลี่ยและประนอมข้อพิพาทดังนี้
           ในต่างจังหวัด การไกล่เกลี่ยและประนอมข้อพิพาทคดีอาญาในความผิดต่อส่วนตัว  ให้สำนักงานอัยการจังหวัดในท้องที่ที่พนักงานสอบสวนส่งสำนวนมามีหน้าที่รับผิดชอบ
           สำหรับการไกล่เกลี่ยและประนอมข้อพิพาทคดีอาญาในความผิดต่อส่วนตัวที่พนักงานสอบสวนในท้องที่ที่รับผิดชอบส่งสำนวนมาใหสำนักงานอัยการคดีศาลแขวง  หรือสำนักงานอัยการคดีเยาวชนและครอบครัวจังหวัดที่มีท้องที่ที่เดียวกันกับสำนักงานอัยการจังหวัดตั้งอยู่ ณ ตัวจังหวัด  หรือสำนักงานอัยการจังหวัดที่ตั้งอยู่ ณ ตัวอำเภอใด  ให้สำนักงานอัยการจังหวัดที่ตั้งอยู่ ณ ตัวจังหวัด หรือสำนักงานอัยการจังหวัดที่ตั้งอยู่ ณ ตัวอำเภอนั้น  แล้วแต่กรณี  เป็นผู้รับผิดชอบ (ดูระเบียบฯ ข้อ 7 วรรคหนึ่ง และวรรคสอง)
           นั่นหมายความว่า  ในสำนักงานอัยการจังหวัดที่มีอัยการจังหวัดประจำสำนักงานอัยการสูงสุดรับผิดชอบงานคุ้มครองสิทธิและช่วยเหลือทางกฎหมายแก่ประชาชนประจำจังหวัด (อจ.สคช.) ประจำอยู่ ไม่ว่าจะเป็นสำนักงานอัยการจังหวัด ณ ที่ตั้งตัวจังหวัด หรือสำนักงานอัยการจังหวัด ณ ที่ตั้งตัวอำเภอ  ให้เป็นหน้าที่รับผิดชอบของ อจ.สคช. ซึ่ง อจ.สคช. เมื่อได้รับหนังสือแจ้งตามแบบ ปน.1 ท้ายระเบียบฯ  ไม่ว่าจะเป็นคดีอาญาที่พนักงานสอบสวนส่งสำนวนมายังสำนักงานอัยการจังหวัด  หรือสำนักงานอัยการคดีศาลแขวง  หรือสำนักงานอัยการคดีเยาวชนและครอบครัวจังหวัด  แล้วแต่กรณี  ลงสารบบประนอมข้อพิพาท  และดำเนินการมอบหมายพนักงานอัยการคนหนึ่ง  หรือหลายคนที่รับผิดชอบงานคุ้มครองสิทธิและช่วยเหลือทางกฎหมายแก่ประชาชนเป็นเจ้าของเรื่องรับผิดชอบ  ซึ่ง อจ.สคช. อาจมอบหมายให้ตนเองเป็นผู้รับผิดชอบ  หรือมอบหมายให้ตนเองร่วมกับรองอัยการจังหวัดรับผิดชอบงานคุ้มครองสิทธิและช่วยเหลือทางกฎหมายแก่ประชาชนประจำจังหวัด (รอง อจ.สคช.) หรือมอบหมายให้รอง อจ.สคช. เป็นเจ้าของเรื่องรับผิดชอบก็ได้ (ดูระเบียบฯข้อ 10 วรรคหนึ่ง)
           ส่วนกรณีสำนักงานอัยการจังหวัดใดไม่มี อจ.สคช. ประจำอยู่  ให้อัยการจังหวัดนั้นมอบหมายพนักงานอัยการซึ่งมิใช่ผู้รับผิดชอบในการดำเนินคดีอาญาเรื่องนั้น  เป็นพนักงานอัยการเจ้าของเรื่องดำเนินการไกล่เกลี่ยและประนอมข้อพิพาท
           การปฏิบัติตนของพนักงานอัยการเจ้าของเรื่องผู้รับผิดชอบดำเนินการไกล่เกลี่ยและประนอมข้อพิพาท  ตามระเบียบฯ ข้อ 6 กำหนดว่า “การไกล่เกลี่ยและประนอมข้อพิพาทพนักงานอัยการเจ้าของเรื่องจะต้องกระทำด้วยความเที่ยงธรรมและเป็นกลาง  และต้องไม่กระทำการใดเพื่อเป็นการจูงใจ  ให้คำมั่นสัญญา  ขู่เข็ญ  หลอกลวง  หรือโดยมิชอบประการอื่น  เพื่อให้คู่กรณียินยอมในการไกล่เกลี่ยและประนอมข้อพิพาท”
           การไกล่เกลี่ยในคดีอาญาที่มิใช่คดีอาญาความผิดต่อส่วนตัว  หรือในคดีอาญาที่มีทั้งความผิดต่อส่วนตัวและไม่ใช่ความผิดต่อส่วนตัวรวมกัน  ให้อยู่ในความรับผิดชอบของพนักงานอัยการเจ้าของเรื่องทำนองเดียวกันกับคดีความผิดต่อส่วนตัว (ตามระเบียบฯ ข้อ 25 และข้อ 10 วรรคหนึ่ง)

บทบาทสหวิชาชีพในการคุ้มครองผู้ถูกกระทำด้วยความรุนแรงในครอบครัว

           ในปัจจุบันการคุ้มครองเด็กและบุคคลในครอบครัว  ที่ถูกกระทำด้วยความรุนแรงมีพระราชบัญญัติคุ้มครองเด็ก พ.ศ. 2546  และพระราชบัญญัติคุ้มครองผู้ถูกกระทำด้วยความรุนแรงในครอบครัว พ.ศ. 2550  เป็นกฎหมายหลักที่ใชับังคับ  โดยมีมาตรการดำเนินคดีกับผู้กระทำความผิด  และมีมาตรการคุ้มครองเด็กและบุคคลในครอบครัว  เป็นเครื่องมือหรือกลไกที่สำคัญ  และมีบุคลากรในกระบวนการยุติธรรม  รวมทั้งสหวิชาชีพต่างๆ  เป็นผู้ขังเคลื่อนกลไกดังกล่าว
           ดังนั้น  เพื่อให้การดำเนินงานดานการคุ้มครองเด็กและบุคคลในครอบครัวให้เป็นไปตามเจตนารมณ์ของกฎหมายดังกล่าว  บุคลากรในกระบวนการยุติธรรมและในสหวิชาชีพที่มีบทบาทหน้าที่จะต้องทำงานร่วมกันให้ประสานสัมพันธ์กันและมีความเข้าในร่วมกันในการบังคับใช้มาตรการทางกฎหมายดังกล่าวไปในแนวทางเดียวกัน  และต้องเข้าใจในบทบาทหน้าที่และแนวทางในการปฏิบัติงานของแต่ละกลไกในการคุ้มครองเด็กและบุคคลในครอบครัวที่ถูกระทำด้วยความรุนแรงในครอบครัวตามเจตนารมณ์ของพระราชบัญญัติทั้งสองฉบับดังกล่าวได้เป็นอย่างดี

            บทบาทพนักงานอัยการ
           นอกจากพนักงานอัยการจะมีบทบาทหน้าที่ในการดำเนินคดีกับผู้กระทำความผิดตามกฎหมายที่มีโทษทางอาญา  รวมทั้งพระราชบัญญัติคุ้มครองเด็ก พ.ศ. 2546 และในพระราชบัญญัติคุ้มครองผู้ถูกกระทำด้วยความรุนแรงในครอบครัว พ.ศ. 2550 แล้ว ยังมีบทบาทในการสนับสนุนการบังคับใช้มาตรการคุ้มครองเด็กและบุคคลในครอบครัวที่ถูกกระทำด้วยความรุนแรงในครอบครัวอันเป็นภารกิจของสำนักงานอัยการสูงสุดในด้านการอำนวยความยุติธรรมและด้านการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนและช่วยเหลือทางกฎหมายแก่ประชาชน  โดยพนักงานอัยการในสำนักงานอัยการต่างๆ  และสำนักงานอัยการคุ้มครองสิทธิและช่วยเหลือทางกฎหมายแก่ประชาชน  ศูนย์อัยการคุ้มครองสิทธิเด็กและสถาบันครอบครัวที่มีอยู่ทั่วประเทศเป็นผู้รับผิดชอบดำเนินการตามบทบาทหน้าที่ทั้งในกระบวนการยุติธรรมและในกระบวนงานสหวิชาชีพให้เป็นไปตามยุทธศาสตร์ของสำนักงานอัยการสูงสุด  ซึ่งบทบาทของพนักงานอัยการในการคุ้มครองเด็กและผู้ถูกกระทำด้วยความรุนแรงในครอบครัวจำแนกไดเป็นสามประการ  ดังนี้

           1.  บทบาทพนักงานอัยการในการดำเนินคดี
           ในคดีอาญา  พนักงานอัยการมีอำนาจและหน้าที่ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาและตามกฎหมายอื่นซึ่งบัญญัติว่าเป็นอำนาจและหน้าที่ของสำนักงานอัยการสูงสุดหรือพนักงานอัยการ  ตามพระราชบัญญัติองค์กรอัยการและพนักงานอัยการ พ.ศ. 2553 มาตรา 14 (2)
           ในคดีแพ่ง หรือคดีปกครอง  พนักงานอัยการมีอำนาจและหน้าที่ดำเนินคดีแทนรัฐบาล  หน่วยงานของรัฐที่เป็นองค์กรตามรัฐธรรมนูญ  ราชการส่วนกลาง  หรือราชการส่วนภูมิภาคในศาล  หรือในกระบวนการทางอนุญาโตตุลาการทั้งปวง  มีอำนาจและหน้าที่ตามกฎหมายอื่นซึ่งบัญญัติว่าเป็นอำนาจและหน้าที่ของสำนักงานอัยการสูงสุดหรือพนักงานอัยการ  ตามพระราชบัญญัติองค์กรอัยการและพนักงานอัยการ พ.ศ. 2553 มาตรา 14 (3)
           นอกจากจะมีหน้าที่ดำเนินคดีดังกล่าวมาแล้ว  พนักงานอัยการยังมีหน้าที่รับแก้ต่างในคดีแพ่ง  คดีปกครอง  หรือคดีอาญา  ซึ่งเจ้าหน้าที่ของรัฐถูกฟ้องในเรื่องการที่ได้กระทำไปตามหน้าที่กดี  หรือในคดีแพ่งหรือคดีอาญาที่ราษฎรผู้หนึ่งผู้ใดถูกฟ้องในเรื่องการที่ได้กระทำตามคำสั่งของเจ้าหน้าที่ของรัฐ  ซึ่งได้สั่งการโดยชอบด้วยกฎหมาย  หรือเข้าร่วมหรือช่วยเหลือเจ้าหน้าที่ของรัฐซึ่งกระทำการในหน้าที่ราชการ  เมื่อเห็นสมควรพนักงานอัยการจะรับแก้ต่างให้ก็ได้  ตามพระราชบัญญัติองค์กรอัยการและพนักงานอัยการ พ.ศ. 2553 (4)
           ในการดำเนินคดีอาญาตามพระราชบัญญัติคุ้มครองผู้ถูกกระทำด้วยความรุนแรงในครอบครัว พ.ศ. 2550  พนักงานอัยการมีอำนาจตรวจพิจารณาาและสั่งการในสำนวนการสอบสวนที่มีการยอมความ  หรือการถอนคำร้องทุกข์  ในความผิดฐานกระทำความรุนแรงในครอบครัวตามมาตรา 4  ให้เป็นไปตามบทบัญญัติมาตรา 12 วรรคสอง

           2.  บทบาทพนักงานอัยการในการสนับสนุนการบังคับใช้มาตรการคุ้มครองเด็กและบุคคลในครอบครัว
           พนักงานอัยการในฐานะสหวิชาชีพมีบทบาทหน้าที่ในการสนับสนุนการบังคับใช้มาตรการคุ้มครองเด็กและบุคคลในครอบครัวที่ถูกกระทำด้วยความรุนแรงในครอบครัว  ให้การสนับสนุนการบังคับใช้มาตรการคุ้มครองผู้ถูกกระทำด้วยความรุนแรงในครอบครัวชั่วคราวระหว่างการสอบสวน  หรือระหว่างการพิจารณาคดี  ตามมาตรา 10 และมาตรา 11  โดยพนักงานอัยการอาจประสานงานกันกับพนักงานเจ้าหน้าที่ให้ร้องขอต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ชั้นผู้ใหญ่กำหนดมาตรการบรรเทาทุกข์ชั่วคราวในระหว่างการสอบสวนตามมาตรา 10 หรือ อาจช่วยทำคำต้องขอหรือช่วยยื่นคำร้องขอให้ศาลกำหนดมาตรการบรรเทาทุกข์ชั่วคราว  ในระหว่างการสอบสวนหรือการพิจารณาคดีตามมาตรา 11 หากปรากฏข้อเท็จจริงน่าเชื่อว่าผู้ถูกกระทำด้วยความรุนแรงในครอบครัวจะถูกผู้กระทำด้วยความรุนแรงซ้ำอีก  ให้การสนันสนุนในการไกล่เกลี่ยประนีประนอมให้คู่กรณีในการกระทำความรุนแรงในครอบครัวได้ยอมความกันโดยมุ่งถึงความสงบสุขและการอยู่รวมกันในครอบครัวเป็นสำคัญ  โดยยึดหลักการและวิธีการตามมาตรา 12 และมาตรา 15

 ตามพระราชบัญญัติศาลเยาวชนและครอบครัวและวิธีพิจารณาคดีเยาวชนและครอบครัว พ.ศ. 2553  มาตรา 172  ได้กำหนดให้เป็นบทบาทของพนักงานอัยการในการร้องทุกข์ขอคุ้มครองสวัสดิภาพต่อศาลเยาวชนและครอบครัวแทนผูถูกกระทำด้วยความรุนแรงในครอบครัวที่ไม่อยู่ในสภาพหรือวิสัยที่จะร้องขอต่อศาลได้เอง
           ตามพระราชบัญญัติคุ้มครองเด็ก พ.ศ. 2546  มาตรา 42  เป็นบทบาทของพนักงานอัยการในการยื่นคำร้องขอต่อศาลเยาวชนและครอบครัวขยายระยะเวลาคุ้มครองสวัสดิภาพเด็ก  ในกรณีที่พนักงานเจ้าหน้าที่ส่งเด็กไปสถานแรกรับ  สถานพัฒนาและฟื้นฟู  หรือสถานที่อื่นระหว่างการสืบเสาะและพินิจเพื่อหาวิธีคุ้มครองสวัสดิภาพเด็กที่เหมาะสม จาก  7  วัน  เป็น  30  วัน
          พนักงานอัยการมีบทบาทในการยื่นคำร้องขอให้ศาลที่พิจารณาคดีออกคำสั่งคุ้มครองเด็กที่ถูกผู้ปกครองหรือญาติของเด็กกระทำทารุณกรรมระหว่างการดำเนินคดีกับผู้ปกครองหรือญาตินั้นตามพระราชบัญญัติคุ้มครองเด็ก พ.ศ. 2546  มาตรา 43  วรรคหนึ่ง  หากปรากฏข้อเท็จจริงอันควรเชื่อว่าจำเลยจะกระทำทารุณกรรมแก่เด็กซ้ำอีก  แต่ในระหว่างที่ยังไม่มีการฟ้องคดีอาญา  หรือมีคำสั่งไม่ฟ้องคดีอาญาแล้ว  มีพฤติการณ์น่าเชื่อว่าจะมีการกระทำทารุณกรรมแก่เด็กซ้ำอีก  ตามพระราชบัญญัติคุ้มครองเด็ก พ.ศ. 2546 ตามมาตรา 43 วรรคสอง  กำหนดให้พนักงานอัยการร้องขอต่อศาลให้ออกคำสั่งมิให้มีการกระทำดังกล่าวและกำหนดมาตรการคุมความประพฤติและเรียกประกันด้วยก็ได้  โดยหากมีเหตุจำเป็นเร่งด่วนเพื่อคุ้มครองเด็กมิให้ถูกระทำทารุณกรรมซ้ำอีก  พนักงานอัยการอาจยื่นคำร้องขอต่อศาลสั่งให้ตำรวจจับกุมผู้กระทำทารุณกรรมเด็กมากักขังไว้มีกำหนดครั้งละไม่เกินสามสิบวัน  ตามพระราชบัญญัติคุ้มครองเด็ก พ.ศ. 2546  มาตรา 43 วรรคสาม
          

           3.  บทบาทของพนักงานอัยการในการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนและการช่วยเหลือทางกฎหมายแก่ประชาชน
           ตามภารกิจของสำนักงานอัยการสูงสุด  พนักงานอัยการมีบทบาทและหน้าที่ในการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนและช่วยเหลือทางกฎหมายแก่ประชาชน  โดยสำนักงานอัยการคุ้มครองสิทธิและช่วยเหลือทางกฎหมายแก่ประชาชน  และศูนย์อัยการคุ้มครองสิทธิเดกและสถาบันครอบครัว  สามารถดำเนินการช่วยเหลือคุ้มครองเด็กและผู้ถูกกระทำด้วยความรุนแรงในครอบครัว  ได้หลายประการ  เช่น
           –  ให้คำปรึกษาทางกฎหมายแก่ผู้ถูกกระทำด้วยความรุนแรงในครอบครัวและบุคคลในครอบครัว
           –  ให้คำปรึกษาทางกฎหมายแก่พนักงานเจ้าหน้าที่และสหวิชาชีพ  หน่วงานของรัฐและองค์กรเอกชน  ที่มีบทบาทหน้าที่ในการคุ้มครองเด็กและบุคคลในครอบครัวที่ถูกกระทำด้วยความรุนแรงในครอบครัว  โดยอาจให้คำปรึกษาทางโทรศัพท์  หรือเข้าร่วมประชุมกลุ่มสหวิชาชีพเพื่อปรึกษากำหนดแนวทางในการคุ้มครองสวัสดิการเด็กและครอบครัว
           –  ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทเบื้องต้น  หรือให้คำปรึกษาแนะนำแก่ผู้ทำหน้าที่ไกล่เกลี่ยประนีประนอม  ในคดีฐานะกระทำความรุนแรงในครอบครัวที่ยอมความได้
           –  ยื่นคำร้องต่อศาลเพื่อขอคุ้มครองสิทธิของบุคคลในครอบครัวตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ที่บัญญัติให้เป็นอำนาจหน้าที่ของพนักงานอัยการ  เช่น  การขอตั้งผู้ปกครอง  การขอถอนอำนาจผู้ปกครอง  การขอรับเด็กเป็นบุตรบุญธรรม  เป็นต้น
           –  เผยแพร่ความรู้ทางกฎหมายแก่ประชาชน  ให้เข้าใจสาระสำคัญของพระราชบัญญัติคุ้มครองเด็ก พ.ศ. 2546  พระราชบัญญัติคุ้มครองผู้ถูกกำระทำความรุนแรงในครอบครัว พ.ศ. 2550  และกฎหมายอื่นที่เกี่ยวข้อง
           –  จัดอบรมหรือเป็นวิทยากรอบรมความรู้ทางกฎหมายใหแก่กลุ่มบุคคลทั่วไป  นักเรียน  นักศึกษา  เจ้าหน้าที่หน่วยงานของรัฐ  มูลนิธิภาคเอกชน  เครือข่ายชุมชน  สหวิชาชีพที่มีบทบาทหน้าที่ในการคุ้มครองเด็กและบุคคลในครอบครัวที่ถูกกระทำด้วยความรุนแรงในครอบครัว